Ο τραυλισμός ανήκει στις νευρωτικές διαταραχές της ομιλίας. Είναι διαταραχή της ροής του λόγου που εκδηλώνεται με ασυντόνιστες κινήσεις του μυϊκού συστήματος, της αναπνοής, της φωνής και της άρθρωσης, οι οποίες προκαλούν επαναλήψεις στην αρχή ή στο μέσο της ομιλίας μεμονωμένων φθόγγων, συλλαβών, λέξεων (π.χ. «Θέ-θέ-θέλω ν-ν-νερό»). Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει μια ξεκάθαρη αιτία για την εμφάνιση του τραυλισμού. Ωστόσο, έχει παρατηρηθεί ότι στο 68% των περιπτώσεων ατόμων με τραυλισμό υπάρχει κάποιος συγγενής με τραυλισμό στην ευρύτερη οικογένεια. Η εκδήλωση του τραυλισμού φαίνεται να είναι αποτέλεσμα αναπτυξιακών, περιβαλλοντικών, ψυχολογικών και κληρονομικών παραγόντων.
Το φαινόμενο επανάληψης του πρώτου γράμματος (ε-ε-λα), της πρώτης συλλαβής (δι-δι-διψάω) ή ολόκληρης λέξης (όταν-όταν-όταν), είναι σύνηθες και δεν συνεπάγεται υποχρεωτικά την ύπαρξη τραυλισμού. Οι επαναλήψεις, οι παύσεις και η γενική σύγχυση στη «σκέψη και ομιλία», σε πολλές περιπτώσεις είναι φυσιολογικές αντιδράσεις. Κατά την προσχολική ηλικία, τα παιδιά έχουν πολλές νέες εμπειρίες και ερεθίσματα που επιθυμούν να περιγράψουν, αλλά παρουσιάζουν αδυναμία έκφρασης, λόγω φτωχού λεξιλογίου. Είναι ωστόσο απαραίτητη μια πρώιμη αξιολόγηση της κατάστασης για την εξακρίβωση παρουσίας ή όχι κάποιας ουσιαστικής διαταραχής.
Η παρέμβαση προσαρμόζεται εξατομικευμένα στις δυσκολίες και τις δυνατότητες του παιδιού και της οικογένειας και αφορά τον συνδυασμό λογοθεραπευτικής-ψυχολογικής υποστήριξης του παιδιού και συμβουλευτικής των γονέων, καθώς επίσης και συνεργασία με το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον και σχολείο.
Η λογοθεραπευτική παρέμβαση περιλαμβάνει την εκμάθηση τεχνικών και στρατηγικών, με τις οποίες, το άτομο που τραυλίζει ελέγχει το ρυθμό της αναπνοής και τη ροή της ομιλίας του και της φώνησής του.
Μαζί με τη λογοθεραπεία είναι απαραίτητη και η κατάλληλη ψυχολογική προσέγγιση του παιδιού. Η ψύχο-θεραπεία αποσκοπεί στο να έχει υψηλή αυτοεκτίμηση, να προσαρμόζεται εύκολα στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος, να έχει κοινωνικές σχέσεις και να είναι σε θέση να επικοινωνεί αποτελεσματικά με άλλους ανθρώπους. Επίσης δίνεται ιδιαίτερη σημασία στο να μπορεί το παιδί να διαχειριστεί το άγχος του και να πιστέψει στις ικανότητες του να αντιδρά αποτελεσματικά στις συνθήκες που παλαιότερα εκδηλωνόταν ο τραυλισμός.
Επίσης, η συμβουλευτική των γονέων είναι ιδιαίτερα σημαντική και αναγκαία, καθώς οι γονείς μπορούν με τις αντιδράσεις τους να συμβάλλουν στην υποχώρηση ή την επιδείνωση του προβλήματος. Επιπλέον, δεδομένου ότι ο τραυλισμός είναι ένα πρόβλημα που φαίνεται να συνδέεται με το άγχος, η συμβολή του ειδικού στη διαχείριση του άγχους των γονέων είναι απαραίτητη, προκειμένου να μειωθεί η ένταση που βιώνουν σε διάφορες καταστάσεις, και η οποία συχνά μεταφέρεται στα παιδιά
Γενικά, όσο νωρίτερα γίνει αντιληπτός ο τραυλισμός και αντιμετωπιστεί (έως τα 5-6 έτη), τόσο γρηγορότερα και θεαματικά θα είναι τα αποτελέσματα και αποφεύγεται η λήψη χρόνιου χαρακτήρα.
ΣΦΕΤΚΑ Κ. ΣΟΦΙΑ
ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ-Πτυχιούχος Α.Τ.Ε.Ι. Πατρών -Μέλος του Συλλόγου Λογοθεραπευτών-Λογοπαθολόγων Ελλάδος